Dziś zwiedzający mogą obejrzeć dwie wystawy główne: „Zbrojny opór partyzancki wobec okupacji sowieckiej w latach 1945-1952“ oraz „Zesłanie, więzienia, łagry“.
Chociaż organizacja oddziałów partyzanckich na południu Litwy odbywała się w niezwykle trudnych warunkach, 15 sierpnia 1945 roku we wsi Skordupiany w powiecie mariampolskim utworzono Okręg Wojskowy Tauras, działający na terenie powiatu mariampolskiego, szackiego, wyłkowyskiego, kowieńskiego, łoździejskiego, olickiego oraz sejnieńskiego. Świadczą o tym protokoły z posiedzenia założycielskiego Sztabu Okręgu Tauras, wystawione na ekspozycji „Zbrojny opór partyzancki wobec okupacji sowieckiej w latach 1945-1952“ i ujawniające intrygującą historię ocalenia dokumentów.
W różnym czasie w Okręgu działało w sumie dziesięć zgrupowań, wśród nich niezmiennie „Witold“, „Żelazny Wilk“ oraz „Grunwald“. To tutaj możemy zobaczyć dowody zorganizowanej działalności bojowników o wolność – pieczęcie Okręgu Partyzanckiego Tauras zawierające stanowisko kierownika Okręgu, umieszczane na dokumentach partyzantów Okręgu. Spoglądają na nas pierwsi partyzanci dowódcy i bojownicy o wolność.
Ekspozycja pokazuje jak zmieniało się przewodnictwo i struktury (około 4 tys. partyzantów zginęło w Okręgu Tauras podczas drugiej okupacji sowieckiej), terytoria działań zgrupowań, ujawnia też cele walki partyzantów na Suwalszczyźnie. Zwiedzający mogą zobaczyć rzeczy osobiste bojowników o wolność, mundury, broń, dokumenty, wydania, pamiętniki, a także ubrania poległych partyzantów znalezione w miejscu ich śmierci lub pochówku.
Na wystawie zobaczymy jak wyglądał fragment biura śledczego NKWD, cela więzienna. Wśród innych prezentowanych przedmiotów są drewniane tablice, na których Komitet Bezpieczeństwa Państwowego przy Radzie Ministrów ZSRR znakował tajne paczki kurierskie, banderole, torby pocztowe, a także urządzenie do cenzurowania listów (rozklejania i zaklejania kopert w ukryciu) oraz inne artefakty.
Deportacje to jedno z najbardziej bolesnych doświadczeń narodu litewskiego, które prezentuje wystawa „Zesłanie, więzienia, łagry“. W latach 1941-1953 Litwini byli deportowani w głąb Rosji 34 razy. Zachowało się wiele dokumentów świadczących o biedzie, głodzie i cierpieniach w łagrach i na zesłaniu. Z powiatu mariampolskiego wywieziono ponad 5 tys. mieszkańców. Na wystawie eksponowane są przedmioty gospodarstwa domowego należące do deportowanych, ich narzędzia pracy, ubrania, rękodzieła, hafty, a także listy, zdjęcia, mapy miejsc zesłania, walizki, do których deportowani chowali cały swój „dobytek“. Najwięcej emocji wzbudza krzyż i słoneczko z grobu Juozasa Akelaitisa w Mazurku w obwodzie irkuckim, do którego kolporter książek był deportowany dwa razy.
Zapraszamy do odwiedzenia Muzeum Partyzantów Okręgu Tauras i Muzeum Zesłania, aby bohaterski czyn, imiona, nazwiska, pseudonimy tych, którzy zginęli za naszą wolność, nigdy nie odeszły w zapomnienie.
